Rocznica agresji wojsk radzieckich na Polskę i Światowy Dzień Sybiraka
17 września 2025 r. przypada 86. rocznica agresji wojsk radzieckich na Polskę. Tego dnia Armia Czerwona, bez wcześniejszego wypowiedzenia wojny, wkroczyła na tereny II Rzeczypospolitej. Napaść na Polskę była częścią tajnego paktu Ribbentrop-Mołotow, który przed wybuchem II wojny światowej zawarły Niemcy i Rosja. W 2013 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił dzień 17 września Światowym Dniem Sybiraka.
Na miejskie obchody rocznicy zakończenia wojny i Dnia Sybiraka zapraszamy 17 września na Skwer Solidarności. Uroczystości przy Pomniku Pamięci Losów Ojczyzny rozpoczną się o godzinie 11.00.
Bezpośrednią przyczyną agresji był pakt Ribbentrop-Mołotow, podpisany 23 sierpnia 1939 roku przez przedstawicieli III Rzeszy i ZSRR. W tajnym protokole dołączonym do porozumienia obie strony uzgodniły podział Europy Środkowo-Wschodniej na strefy wpływów. Polska miała zostać rozdzielona między dwóch okupantów.
Po niemieckim ataku 1 września Związek Radziecki wstrzymał się z działaniami, oczekując na osłabienie polskiego oporu. 17 września 1939 roku Armia Czerwona przekroczyła wschodnią granicę Polski, łamiąc obowiązujące traktaty i porozumienia. Mimo prób obrony ze strony nielicznych jednostek Wojska Polskiego i straży granicznej, ofensywa radziecka doprowadziła do zajęcia ponad połowy terytorium II Rzeczypospolitej.
Dla mieszkańców tych ziem rozpoczął się szczególnie trudny okres – najpierw ponad rok brutalnej sowieckiej okupacji, następnie niemieckie rządy po ataku III Rzeszy na ZSRR, a po wojnie – trwające dekady podporządkowanie Polski sowieckiej strefie wpływów.
17 września to również Światowy Dzień Sybiraka, upamiętniający losy setek tysięcy obywateli II Rzeczypospolitej wywiezionych w głąb Związku Radzieckiego. Deportacje dotknęły całe rodziny – żołnierzy, urzędników, nauczycieli, rolników. Wielu zginęło w drodze lub nie przetrwało trudnych warunków życia na zesłaniu. Ci, którym udało się wrócić, przez całe życie nieśli ciężar traumatycznych wspomnień.
W okresie PRL temat sowieckiej agresji i deportacji był tematem tabu – nieobecnym w podręcznikach, oficjalnej propagandzie i debacie publicznej. Dopiero po 1989 roku możliwe stało się otwarte mówienie o tych wydarzeniach, oddawanie głosu świadkom i pielęgnowanie pamięci.
Dziś naszym obowiązkiem jest przypominać tę trudną historię – nie z chęci odwetu, ale z potrzeby prawdy i sprawiedliwości. Tylko pamiętając o ofiarach sowieckiej napaści i masowych represji, jesteśmy w stanie w pełni zrozumieć, czym była II wojna światowa dla Polski.
