Kościół św. Jerzego | Urząd Miasta Dzierżoniów

Kościół św. Jerzego

Piktogram budynku średniowiecznego kościoła ze strzelistą wieżą

Kościół św. Jerzego – według legendarnych przekazów fundacji kościoła miał dokonać piastowski książę Bolesław Kędzierzawy w 1159 r. Najwcześniejsza wzmianka źródłowa pochodzi jednak z 1258 r. Jest najstarszą, historyczną budowlą w mieście. Zbudowany pierwotnie z drewna, w XV i XVI wieku przebudowany. W 1338 r. książę Bolko II świdnicki przekazał go zakonowi joannitów. Władali nim przez pięć stuleci i głównie ich staraniom zawdzięczamy jego dzisiejszy wygląd. Początkowo posiadał typ halowy, który po przebudowie w końcu XIV w. uzyskał formę bazyliki. Od XV w. wznoszono masywną wieżę.

W drugiej połowie XVI w. kościół uzyskał formę architektoniczną, która pozostała w zasadzie niezmieniona do dzisiaj. Wejścia zdobią portale: od zachodu gotyckie z XV w., od strony północnej gotycko-renesansowy z 1558 r., a od południowej renesansowy z 1611 r.

Wystrój kościoła prezentuje styl manieryzmu, baroku i klasycyzmu. Manierystyczny charakter mają monumentalny ołtarz Zbawiciela z 1615-1616 r. i ambona z 1609 r. W 1719 roku katolicy przystąpili do budowy nowego ołtarza głównego, ponieważ ołtarz Zbawiciela ufundowany przez protestantów był zdekonsekrowany. W ten sposób ołtarz z cyklem chrystologicznym został uzupełniony o nastawę o tematyce maryjnej. Przed ołtarzem Zbawiciela ustawiono więc ołtarz Matki Boskiej ze skrzydłami bocznymi.

Na uwagę zasługują także ołtarz boczny „Wniebowzięcia NMP” z końca XVII w., prospekt organowy z około 1800 r., eklektyczna chrzcielnica z 1827 r. oraz znajdujące się przed kościołem barokowe figury św. Jerzego z 1726 r. i św. Jana Nepomucena z 1720 r.

Warto przyjrzeć się również tajemniczej, kamiennej figurce na południowo-zachodnim narożniku wieży. Niektóre źródła donoszą, że przedstawia ona legendarnego fundatora, księcia Bolesława Kędzierzawego lub żebraka, z którego pieniędzy miałaby zostać wzniesiona wieża do tej właśnie wysokości.

W 2007 r. w trakcie prac konserwatorskich na ścianie wschodniej wnętrza kościoła odkryto ślad działalności Bractwa Maryjnego - fresk Madonna z Dzieciątkiem z pierwszej ćwierci XVI w. W grudniu 2008 r. otrzymał on oficjalne wezwanie: Matka Boska Dzierżoniowska-Matka Miłosierdzia.